سه‌شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۵
دكتر پرويز رضواني مقدم ، استاد گروه آموزشي زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در نشست پژوهشگران ، اساتيد ، دانشجويان و علاقمندان موضوعات مرتبط با كشاورزي ، محصولات آن و فرآيندهاي توليد غذا و ارتباط آن با سلامت و محيط زيست اظهار داشت : ترويج و گسترش كشاورزي ارگانيك احترام به آفرينش است ، با اين وجود در كشور ، در وضعيت فقدان استانداردها ، حقوق و اصول آن به سر مي بريم.
نشست پژوهشگران ، اساتيد ، دانشجويان و علاقمندان موضوعات مرتبط با كشاورزي ، محصولات آن و فرآيندهاي توليد غذا و ارتباط آن با سلامت و محيط زيست در روز دوشنبه 2 اسفند ماه 1395 با حضور پژوهشگران ، اساتيد ، دانشجويان و علاقمندان موضوعات مرتبط با كشاورزي در سالن ويدئو كنفرانس دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد برگزار شد.
این نشست پنجمين سخنراني از مجموعه سخنرانيهاي علمي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسی مشهد بود که توسط دكتر پرويز رضواني مقدم ، استاد گروه آموزشي زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد با عنوان توليدات ارگانيك ، سلامت انسان و محيط زيست ایراد شد .
دكتر پرويز رضواني مقدم در ابتدا با ذكر تاريخچه اي از حضور انسان در زمين و شروع فعاليتي به نام كشاورزي ، به ويژگيهاي انقلاب صنعتي و انقلاب ژنتيك همزمان با افزايش جمعيت جهان اشاره كرد و از حجوم تكنولوژي ژنتيك به جان طبيعت ، به عنوان يك ناگواري ياد كرد.
وي افزود : رشد سريع ايده هاي نو و جديد در تمامي جنبه هاي كشاورزي به بعد از جنگ جهاني دوم باز مي گردد تا جائي كه انقلابي سبز مقدمه اي قلمداد مي شود براي توليد غذاي بيشتر . با اين وجود بعدها به واسطه نقش تخريبگر اين انقلاب سبز بر طبيعت و منابع زمين ( نابودي خاك ، از بين رفتن تنوع زيستي ، ناپداري آب و به حاشيه رفتن كشاورزي زيستي)، به آن نام انقلاب زرد و يا حتي سياه داده شد ، زيرا مي توان پيش بيني كرد كه جنگهائي در پيش روست كه براي آب و ساير منابع توليد درخواهد گرفت و تكنولوژي نوپديد كه سلامت انسان را نشانه رفته است براي او آرامش و رفاه مطلوب را ايجاد نخواهد كرد بلكه همچون افيوني عمل ميكند كه فقط بر حرص و ولع انسان عصر حاضر و وابستگي هاي او خواهد افزود.
استاد گروه آموزشي زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد افزود: توسعه و رشد تدريجي كشاورزي در دهه هاي 1960 و 1970 ميلادي از سوئي و آگاهي افكار عمومي از سوي ديگر ، زمينه هاي پيدايش كشاورزي زيستي و بازارهاي متعلق به آن را ايجاد مي كند و جنبش موسوم به" آيفو م" تلاش ميكند كه مفاهيم كشاورزي زيستي را ترويج كند و همزمان در دهه 1980 توليد كنندگان و مصرف كنندگان مواد غذائي فشار بر دولتها را براي وضع و تدوين قوانيني اختصاصي براي توليد مواد غذائي آغاز مي نمايند و اين مقطع ،زمان تولد"كشاورزي پايدار " به حساب مي آيد.
وي ادامه مي دهد : از اوايل دهه 1990 م كشورهاي اروپائي تدوين استانداردها و قوانين كشاورزي ارگانيك را در دستور كار قرار مي دهند و در آن ذكر ميكنند كه اين كشاورزي و محصولات آن مبتني بر حقوق و قوانين خاص ارگانيك بنا خواهد شد ، در غير اين صورت هيچ محصولي ارگانيك نيست .
عضو هيات علمي دانشگاه در ادامه اظهار نمود : كشاورزي زيستي يك سيستم مديريت توليد اكولوژيك است كه از اجزاء منظم و كنش متقابل برخوردار است و چرخه هاي بيولوژيكي و فعاليتهاي مبتني بر بيولوژيك خاك ، حفظ تعادل اكولوژيكي ، استفاده حداقلي از نهاده هاي خارج از مزرعه و.... بر قواعد آن چيرگي دارد ، زيرا اين واژه ها بر مفاهيم مهمي دلالت دارد ( خانه ما ، زيستگاه ما ). و ما بايد تلاش كنيم تا آسيب پذيري خود را به حداقل برسانيم و به خاك به عنوان يك موجود داراي حيات اهميت دهيم چرا كه احترام ما به آن به منزله اهميت دادن به آفرينش است و در عقايد و ايده هاي مذاهب ديگر نيز به حيات موجود زنده تاكيد مي شود و خاك ، ماده آلي ، ريزموجودات ، حشرات ، گياهان ، جانوران و انسان موجوداتي زنده هستند كه خاك حكم خون آنان را دارد.
وی در ادامه اظهار داشت: متاسفانه ما مقام اول را در فرسايش خاك داريم و بايد در حفظ منابع موجود و نيز بكارگيري كودهاي شيميائي و آفت كشها و موجودات و فراورده هاي حاصل از مهندسي ژنتيك عقلانيت بكار بريم ( ضمن آنكه يكي از خطوط قرمز براي محصولات ارگانيك ، مهندسي ژنتيك است ). به هر تقدير كشاورزي ارگانيك احترام به آفرينش است و حفاظت خاك ، تنوع زيستي و چراي آزاد دامها و طيور در آن يك اصل است كه با هدف جلوگيري از تهي شدن شرايط منطقه اي ، تامين نيازهاي منطقه اي و سيستم هاي سازگار با آن ترويج مي شود. اساسا شعار اين كشاورزي كه مبتني بر نوعي از عدالت و جوانمردي است اين عبارت است كه : "كشاورزي خود را بشناس ، غذاي خود را بشناس" . مفهوم اين عبارت اين است كه ارتباط توليد كننده و مصرف كننده مي تواند موجب شناخت و آرامش شود و مساوات و جوانمردي را در بهره برداري از اكوسيستم و نسبت به همنوعان جاري سازد و مراقبت از اهداف عالي براي سلامت محيط زيست ، خاك و گياه را عهده دار شود و به پايداري منجر گردد.
وي در بخشي ديگر گفت : از بعد سلامت و بهداشت ، كشاورزي ارگانيك به دلائل زيادي دغدغه هاي مردم را برطرف ميكند و مردم ترجيح مي دهند كه به سمت آن سوق يابند ( هرچند كه از سوداگري و سوء استفاده فرصت طلبان نيز نبايد غافل شد ) ، با اين وجود شرايط محصولات ارگانيك امروزه بهتر از محصولات رايج است ، به عنوان نمونه ميزان آنتي اكسيدانها در محصولات ارگانيك بسيار بيشتر از محصولات غير ارگانيك است ، (در شير ارگانيك اين ميزان 90% بيشتر است) . براين اساس كشاورزي ارگانيك يك سيستم جامع نگر است كه تهديدات سلامتي ناشي از تركيبات مضر همچون نانو ارگانيك و بقاياي مواد آلاينده را گوشزد ميكند و از طريق تغيير بينش در كشاورزي و ترويج تناوب كشت ، تقويت ميكروارگانيزمهاي خاك و ... پايداري ، سلامت و بهداشت را به همراه آزاد سازي آهسته مواد و تغذيه خاك به جاي گياه توصيه مي كند .
وي در بخش پاياني سخنان خود اظهار داشت : استانداردها كه پايه هاي حقوقي تلقي مي شود بايد در كشور ما تدوين شود و كليه اصول در توليد ، فراوري و مصرف محصولات ارگانيك بايد رعايت شود . بيش از صد استاندارد براي حداقل ها و بايدهاي كيفيت مواد غذائي در جهان وجود دارد كه آيفوم نمونه اي از آن است ،و در حال حاضر 86 كشور اين استانداردها را رعايت كرده و گواهي محصولات ارگانيك را صادر مي نمايند که كشور ما فاقد اين استانداردهاست و زمينه توليد محصولات ارگانيك به شكلي واقع بينانه در كشور ما مهيا نيست و تا زمان تدوين قواعد و تنظيم و صدور گواهي نامه هاي معتبر ، نسخه مناسب تر و قابل اجرا ، سوق يابي به سمت توليد محصول سالم است
استاد گروه آموزشي زراعت دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در بخش پاياني سخنان خود گفت : در سال 2015 م ، سطح زير كشت محصولات به ظاهر ارگانيك در ايران 14574 هكتار يعني 0.03 ميزان جهاني بوده است و اين در حالي است كه در همين سال در دنيا 51 ميليون هكتار به كشت ارگانيك اختصاص داشته و اين روند افزايشي كماكان ادمه دارد و كشور استراليا از اين نظر سرآمد است . همچنين سهم محصولات ارگانيك در تجارت جهاني افزون بر 76 ميليارد دلار است و بالاترين ميزان سرانه خريد محصولات ارگانيك متعلق به كشور سوئيس با خريد 262 يورو به ازاء هر نفر است . با همه اين تفاسير سطح اين شيوه كشاورزي در دنيا اساسا مختصر و محدود است و ما هم نبايد زياد نا اميد باشيم.
شايان ذكر است كه در انتهاي اين سخنراني به سوالات حاضران پاسخ داده شد.
