1- بیماری زوال و خشکیدگی درختان مو در تاکستان ها
این بیماری که در منطقه شیوع زیادی دارد با نام محلی کور چشمه در بین زارعین شناخته شده است.
علایم بیماری کندی رشد، دیر سبز شدن درخت در بهار، عقب ماندگی رشد بهاره، کاهش شدید محصول و خشک شدن سرشاخه های درخت می باشد. درختان به شدت به سرمای زمستان حساس هستند و معمولا بعد از زمستان های سخت شدت بیماری افزایش می یابد.
بیماری یک مجموعه کمپلکس از ویروس های خانواده نپوویروس می باشد که زوال درختان را ایجاد می کند.
در این راستا از تاکستانهای منطقه غریب به 20 گونه ویروسی جداسازی و شناسایی شده است. جدایه های این منطقه از نظر ژنتیکی منحصر بفرد بوده و نرخ تنوع پذیری ویروس در این منطقه از سایر نقاط کشور بیشتر است که هنوز دلیل آن مشخص نشده است.
مدلینگ بیماری آشکار کرد که چنانچه میانگین دمای بهمن و اسفند کمتر از 20 درجه و میانگین دی ماه کمتر از 10 درجه باشد شدت بیماری در سال آتی افزایش چشمگیر خواهد داشت و در غیر این صورت بیماری در فصل بعد شیوع ناچیزی داشته و از نظر پنهان می شود.
2- بیماری سوختگی برگ مو
این بیماری در کشور جزء بیماری های قرنطینه محسوب می شود. بیماری در واقع یک بیماری شبیه به پیرس انگور است که در خلیج مکزیک شناسایی شده و یک بیماری مخرب بوده و تاکستان ها را نابود می کند.
علایم بیماری به صورت سوختگی و قرمز شدن حاشیه برگ، خشک شدن حاشیه برگ، خزان زودرس، ریزش پهنک و باقی ماندن دمبرگ سوخته بروی شاخه، کاهش باردهی، رسیدن پیش از موعد محصول، خشک شدن سریع خوشه ها بروی درخت و کاهش کیفیت کشمش می باشد.
عامل بیماری از درختان تاک و تعداد دیگری از درختان مثمر و غیر مثمر در منطقه جداسازی و شناسایی شده. توالی ژنوم بیمارگر نیز تعیین شده که بنا به دلایلی منتشر نشده است. چگونگی انتقال عامل بیماری در منطقه هنوز مشخص نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد. عامل بیماری با آنچه که در آمریکا گزارش شده تفاوت های زیادی دارد. بروی کنترل عامل بیماری در گلخانه مطالعات مقدماتی انجام شده و چنانچه حمایت های لازم انجام گیرد مدیریت کوتاه مدت و بلند مدت بیماری امکانپذیر است.
3- بیماری bois noir یا زردی انگور
علایم بیماری بصورت زردی درختچه ها در بهار و قرمز شدن برگ ها در انتهای فصل است. بیماری در کلیه تاکستان های کشور شایع است. ضعف درخت، کاهش باردهی و اختلال در چوبی شدن شاخه های جوان از سایر علایم بیماری است. چگونگی انتقال در تاکستان ها مشخص نیست ولی قطعا ناقل حشره ای دارد. عامل بیماری در این منطقه از نظر خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی با سایر مناطق کشور متفاوت بوده و از نظر بعضی صفات نیز با جدایه های سایر نقاط دنیا تفاوت داشته و منحصر بفرد است. مطالعات مقدماتی در رابطه با کنترل بیماری در گلخانه امیدبخش بوده و نیاز به بررسی بیشتر در گلخانه و مزرعه دارد.
4- بیماری اسکا در مو که در مناطق غربی و جنوبی کشور موجب خشکیدگی درختان می شود در این منطقه مشاهده نشده است.
5- اخیرا شواهدی از بیماری گال اگرو باکتریوم در بعضی تاکستان ها مشاهده شده است. این علایم نوظهور بوده و قبلا در منطقه مشاهده نشده است و احتمال دارد ناشی از ورود قلمه های آلوده از خارج استان به این منطقه باشد.
6- عارضه خشکیدگی و زوال درختان آلو و زرد آلو
این بیماری نیز یک بیماری ناشی از فیتوپلاسما است که منشا آن از درختان بادام می باشد.
7- بیماری جاروک بادام
یک بیماری به شدت مخرب در بادام و برخی از هسته داران و درختان غیر مثمر است. عامل بیماری یک فیتو پلاسما است که در منطقه کوهسرخ خسارت شدیدی ایجاد کرده است ولی در منطقه خلیل آباد نیز ردیابی شده است.
8- بیماری جارویی و عارضه ترک خوردن پوست انار
یک بیماری فیتو پلاسمایی است که عامل آن مشابه با فیتوپلاسمای زردی انگور است. بیماری نیاز آبی گیاه را افزایش داده و در همکنش با خشکی و شوری خسارت افزایش می یابد.
9- بیماری سوختگی حاشیه برگ پسته
یک بیماری نوظهور در پسته کاری های منطقه بردسکن است. علایم بصورت سوختگی و خشکیدگی حاشیه برگ در برخی از شاخه های درختان پسته است. علایم بیماری شبیه به علایم شوری خاک و یا پژمردگی ورتیسلیم است. لیکن علایم پژمردگی ورتیسلیوم در شاخه ها مشاهده نشده است و علایم شوری در درخت بصورت موضعی نمی باشد. یک عامل شبیه به عامل شبه پیرس مو از این درختان جداسازی شده است ولی اثبات بیماری و مدیریت آن نیاز به مطالعه وسیعتری دارد.