یکشنبه 6 بهمن 1398
در پی شیوع علایم سفیدی گل زعفران در مزارع صالح آباد از توابع شهرستان تربت حیدریه (عکس یک) نمونه برداری از مزارع انجام و نمونه ها برای بررسی بیشتر به دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد منتقل شدند.
شکل یک: علایم گل سفید زعفران در مزرعه
در این مزارع گلبرگ های گل های زعفران به رنگ سفید و گل ها بدشکل شده بودند (شکل 2). کلاله گل ها ضعیف، پیچ خورده و نارنجی رنگ بودند (شکل 3).
شکل دو: گلهای سفید شده زعفران در مقایسه با گل عادی
شکل سه: کلاله حاصل از گلهای سفید شده در مقایسه با کلاله گل عادی
بررسی ها در قالب آنالیز آب آبیاری، آنالیز خاک، بررسی وجود عوامل بیماری زای قارچی و باکتریایی، بررسی وجود عوامل ویروسی و شبه ویروسی در بنه ها و آنالیز داده های هواشناسی بود.
- نتایج بدست آمده نشان داد که شرایط آب آبیاری تغییری نکرده و آب در زمره آب های مناسب کشاورزی قرار دارد.
- مهمترین یافته در آنالیز تجزیه خاک کمبود شدید پتاسیم و ماده آلی در کلیه نمونه ها بود.
- در ریشه تعدادی از بنه ها علایم پوسیدگی وجود داشت که از آن ها قارچ فوزاریوم جداسازی شد. البته پوسیدگی ریشه مشکل شایع در بنه ها نبود.
- شواهدی از آلودگی ویروس ها ردیابی شده ولی تکمیل آزمایش ها به زمان بیشتری احتیاج دارد.
- در آنالیز داده های هواشناسی مشخص شد که یک دوره سرمای متوالی در اواخر پاییز در منطقه وجود داشته است.
با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد که علایم سفیدی گل در زعفران ناشی از تنش سرمایی در زمان گل دهی بنه ها است که در اثر مدیریت تغذیه نامناسب در مزرعه تشدید شده است. در اثر تنش سرما اکسیداسیون نوری کارتنوئیدها و بدنبال آن چرخه زانتوفیل در گیاه فعال شده تا امکان تحمل سرما برای گیاه فراهم شود. در اثر این واکنش زئازانتین تجزیه شده و سیگنال دهی اسید آبسزیک در گیاه انجام میشود. در اثر تجزیه زئازانتین میزان کروسین موجود در کلاله ها نیز بشدت کاهش می یابد. تجزیه زئازانتین به وسیله آنزیم های CCD منجر به سفید ماندن رنگ گل زعفران می شود.
لازم به ذکر است که مدل سازی شرایط ایجاد گل سفید زعفران در شرایط آزمایشگاهی در حال انجام است.
همچنین از همکاری واحد ویژه خدمات تخصصی، آزمایشگاه کیفیت آب و محیط زیست و آزمایشگاه خاکشناسی دانشکده کشاورزی سپاسگذاری می گردد.
