دکتر محمد منافی دستجردی، فارغ التحصیل رشته مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی در تاریخ 1402/11/30 توانست با درجه عالی از رساله دکتری خود دفاع کند. عنوان رساله ایشان "ساخت و ارزیابی فنی تخته تراشه جهتدار (OSB) از بقایای هرس درختان شهری و باغی برای تولید کفپوش" بود. این رساله به شکل مشترک توسط دو دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران انجام شد. استاد راهنمای اول ایشان دکتر عباس روحانی از گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه فردوسی مشهد و دکتر حمید زارع حسینآبادی از دانشگاه تهران و با مشاوره دکتر محمدعلی ابراهیمی نیک به سرانجام رسید. از جمله دستاوردهای این رساله چاپ یک مقاله JCR-Q1، یک مقاله علمی-پژوهشی، دو مقاله سخنرانی در کنفرانس و نیز ثبت دو اختراع بود. این رساله موفق به کسب حمایت مالی از شهرداری تهران نیز شد. محصول نهایی این رساله در نمایشگاه کشاورزی مشهد به نمایش درآمد.
مهمترین دستاورد این رساله، دستیابی به رتبه دوم دومین جایزه فناورانه ایرج یزدانبخش شد و مورد تقدیر قرار گرفت. آیین اختتامیه و اعطای دومین جایزه فناورانه یزدان بخش در روز سهشنبه 1 اسفندماه 1402 همزمان با زادروز مرحوم ایرج یزدان بخش، پدر صنعت خراسان، در مشهد برگزار شد. این مراسم در تالار شهدای سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با حضور دکتر مسعود میرزائی شهرابی، سرپرست دانشگاه فردوسی مشهد، جمعی از مسئولان، اساتید، دانشجویان، فارغالتحصیلان، کارآفرینان و صنعتگران برگزار شد.
چکیده رساله به شرح زیر آمده است:
امروزه در کشورهای پیشرفته، بازیافت پسماندها به سرمایهگذاری پرسود و زودبازده تبدیلشده است. بازیافت پسماند هرس درختان، میتواند منجر به کاهش هزینههای مدیریت شهری و ایجاد درآمد پایدار شود. در این مطالعه، تولید تخته تراشه جهتدار و کفپوش OSB از هرس درختان شهری و باغی موردبررسی قرار گرفت. این پژوهش در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول برای تعیین متغیرهای فرآیند شامل زمان پرس، چگالی و فشار پرس همراه دو نوع رزین فنل فرمالدئید و اوره فرمالدئید، نمونههای تختههای OSB تولید شدند. در مرحله دوم، با استفاده از اختلاط پنج سطح هرس درختان باغی (0، 25، 50، 75 و 100 درصد) و پنج سطح هرس درختان شهری (0، 25، 50، 75 و 100 درصد) به همراه رطوبت کیک (10، 11، 12، 13 و 14 درصد) و درصد چسب (8، 9، 10، 11 و 12 درصد) و دو نوع رزین (فنل فرمالدئید و اوره فرمالدئید) تختههای OSB ساخته شدند. هر دو مرحله بر اساس آزمونهای 9 گانه خواص فیزیکی و مکانیکی ارزیابی شدند. نمونههای مرحله دوم بر اساس استاندارد EN300 برحسب درجه کیفیت درجهبندی شدند. به کمک روش TOPSIS تیمار بهینه و نرمافزار متلب نقطه بهینه تعیین گردید. نقاط و تیمار بهینه با نمونه تجاری ساخت کشور روسیه بر اساس آزمونهای OSB مقایسه شد. در مرحله سوم، چهار نوع کفپوش تخته تراشه جهتدار با تیمارها و نقاط بهینه مرحله دوم در دو نوع رزین اوره فرمالدئید و فنل فرمالدئید ساخته شد. آزمونهای ترشوندگی سطح، مقاومت به ضربه سقوط آزاد، سختی سطح، بارگذاری متمرکز و مقاومت به سایش انجام شد. نتایج مرحله اول نشان داد که در هر دو رزین فاکتور چگالی با بیشترین مقدار درصد مشارکت، دارای بیشترین تأثیرگذاری است. همچنین ترکیب، چگالی kg/cm3850/0 و فشار پرس kg/cm2145 به همراه زمان پرس 11 دقیقه برای رزین فنل فرمالدئید و 6 دقیقه برای رزین اوره فرمالدئید بهعنوان بهینهترین ترکیب در حداکثر مقادیر آزمونها ساخت تخته تراشه جهتدار انتخاب شدند. نتایج مرحله دوم گویا این امر بود که درصد تراشههای باغی در کیفیت تختههای OSB بسیار تأثیرگذار هستند. با افزایش درصد تراشه باغی خواص مکانیکی و فیزیکی تختهها نیز افزایش مییابد. درصد رطوبت کیک در آزمونهای فیزیکی بسیار تأثیرگذار بود. افزایش درصد رطوبت کیک جذب آب و واکشیدگی ضخامت را افزایش میدهد. همچنین درصد میزان رزین رابطه مستقیم باکیفیت تختهها دارد با افزایش میزان رزین کیفیت تختهها نیز بهبود مییابد. در ارزیابی نقاط و تیمارهای بهینه پژوهش با استاندارد EN300 تمام نمونهها از درجه کیفیت چهار برخوردار شدند. در مقایسه نمونههای پژوهشی با تجاری، نمونه پژوهشی PF در تمام آزمونهای 9 گانه OSB از نمونه تجاری باکیفیتتر بود. نتایج مرحله سوم نشان داد که در آزمون سختی سطح، سایش و ضربه سقوط آزاد، کفپوش UF/T در مقایسه با سایر انواع، از شرایط بهتری برخوردار بود. در آزمون ترشوندگی سطح، کفپوش PF/T از جذب رطوبت و واکشیدگی کمتری برخوردار بود. کفپوش PF/B از مقاومت بهتری نسبت به سایر گزینهها در برابر اعمال نیرو در آزمون بارگذاری متمرکز از خود نشان داد. کفپوش UF/B ازنظر همه معیارهای ارزیابی از کمترین کیفیت برخوردار بود. درنهایت نتایج مقایسه کیفی بین کفپوشهای OSB تولیدشده نشان داد که تولید کفپوش به کمک 100% تراشه هرس درختان باغی و 12% چسب اوره فرمالدئید به همراه 14% رطوبت کیک میتواند بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.