شنبه 24 خرداد 1399
چشم انداز اقتصاد ایران برنامه ای از شبکه تلویزیونی ایران کالاست که به بررسی مسائل روز اقتصاد کشور با حضور مسئولین ، دانشگاهیان و کارشناسان مطرح اقتصادی میپردازد. در چهل و یکمین قسمت این برنامه قیمت محصولات باغی و زراعی مورد کنکاش قرار گرفت. مسئولان و افراد صاحب نظر در امور کشاورزی و بازار میوه در گفتگو با برنامه چشم انداز دلائل افزایش غیر منطقی میوه در تهران را بررسی کردند. بررسی قیمت میوه و سبزیجات طی هفته های اخیر حاکی از گرانی افسار گسیخته و نبود نظارت مسئولان روی بازار است. علاوه بر مصرف کنندگان ، تولید کنندگان و باغداران نیز بازنده این میدان هستند، محصولات کشاورزان و باغداران با قیمیت ناچیز به واسطه ها فروخته میشود اما به یکباره با چندین برابر قیمت به دست مصرف کننده میرسد ، به راستی مشکل بازار میوه کجاست؟ سیستم ناکارآمد نظارتی و یا یک دستکاری سلطه وار در قیمت گذاری؟ شبکه ایران کالا به منظور بررسی دلائل افزایش قیمت میوه از باغ تا فروشگاه میزگرد غیر حضوری با شرکت دکتر محمود دانشور کاخکی ، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد ، مصطفی دارائی نژاد ، رئیس اتحادیه بار فروشان میدان مرکزی میوه و تره بار ، محمد شفیع ملک زاده ، رئیس نظام صنفی کشاورزی ، دکتر محمد حسن وکیل پور ، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس ، اسدالله کارگر ، رئیس اتحادیه فروشندگاه میوه و سبزی تهران و بهروز طالبیان ، رئیس گشت مشترک تعزیرات حکومتی استان تهران و مقاماتی از وزارتخانه های مرتبط برگزار کرد که خلاصه آن به شرح زیر است:
دکتر دانشور استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار نمودند که نباید کل نظام کشاورزی را با نوسانات یک یا دو روز یا یک هفته ای تحلیل کرد. در مورد قیمت محصولات کشاورزی ابتدائی ترین و مهمترین اصل آن است که موضوع در کل ساختار نظام کشاورزی حتی از فرآیند های قبل از تولید تا مصرف مورد بررسی قرار داد و باید ساختار تولید کشاورزی مورد تحلیل قرار بگیرد. نکته دیگر آنکه کشاورزی باید به عنوان محور توسعه در کشور ما به رسمیت شناخته شود و در جایگاه خود قرار گیرد. متاسفانه در برنامه ریزیهای چهار دهه گذشته این مهم مغفول واقع شده و کشاورزی نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند. بخصوص در شرایطی که اقتصاد بدون نفت مطرح هست این غفلت و اصل خودش را بیشتر نشان میدهد. امروزه همه جوامع، بخصوص جوامع کشاورزی و روستائی با چالشهای متعددی مواجه هستند، چالشهائی از قبیل تغییر اقلیم، تخریب منابع طبیعی و محیط زیست، افزایش جمعیت و افزایش مهاجرت و موضوع مهم عدم تاب آوری جوامع روستائی از چالشهای بخش کشاورزی هستند. بنابراین اگر بخواهیم موضوع قیمت محصولات کشاورزی را مورد بررسی قرار بدهیم باید در این چارچوب و با این پیش فرضها تجزیه و تحلیل انجام شود. نمی توان به شکل مجرد و بدون اعتناء به سایر عوامل ، افزایش قیمت را به عاملی واحد نسبت داد ، باید ساختار و نظام بازار و زنجیره تولید بازار را مورد ارزیابی قرار داد. قیمت محصولات کشاورزی آخرین نمود از فعالیت زنجیره تولید کشاورزی است.
دکتر دانشور در خصوص قیمت محصولات کشاورزی افزود : قیمت محصولات کشاورزی ناشی از فقدان آخرین حلقه از یک فعالیت زنجیره بسیار گسترده به نام تولید کشاورزی است.
ما برای نیل به توسعه کشاورزی ، نیازمند اتخاذ سیاستهای کشاورزی متناسب خواهیم بود، مجموعه ای از فعالیتهائی با سه ویژگی ، هماهنگ ، منسجم و متناسب بودن که در راستای هم باید قرار بگیرد .
ما باید اتاق های فکری در مناطق مختلف تولیدی با توجه به شرایط اقلیمی و طبیعی هر منطقه و در هر استان تشکیل بدهیم و همه دست اندرکاران بخش خصوصی و بخش دولتی و سیاست گذاران و دانشگاهیان و پژوهشگران در آنجا جمع شوند و سیاستهایی را تعریف کنند و به مراکز تصمیم گیری به عنوان برنامه کشاورزی برای سال بعد ارائه نمایند.
با این اوصاف ما این سیاستها را نداریم ، ما به سیاست کشاورزی متناسب نیاز داریم که در آن انسجام ، هماهنگی و تناسب پذیری چشمگیر باشد.
ما باید از طریق حمایتهای بانکی به کشاورزان اطمینان بدهیم که تحت هر شرایط تولید و هزینه تولید حداقل سود مناسبی به سرمایه شما اضافه خواهد شد ، حتی اگر محصولی برداشت نشود.
استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی ادامه داد : واقعا فقدان سیاستهای کشاورزی را مهمترین بحران و چالش بخش کشاورزی و نظام اقتصادی کشورمان میدانیم و تا این رویکردها حل نشود ما قادر نیستیم موضوع قیمت را به عنوان آخرین خروجی بخش کشاورزی ساماندهی کنیم.
اقتصاد دستوری در بخش کشاورزی کارگشا نیست و نخواهد توانست ما را به سر منزل مقصود که رسیدن به خوکفائی و رسیدن به توسعه کشاورزی به عنوان زیر بنای اقتصاد بدون نفت است برساند،
این استاد اقتصاد دانشگاه اضافه کرد : کشاورزی یک " تولید حیاتی " است و چهار ویژگی برای او قائل هستیم : 1- تولید کشاورزی تابع زمان و فصلهای فیزیکی سال است 2-دومین ویژگی تولید حیاتی این است که فساد پذیر است و حجم ضایعاتش بالاست 3- سومین ویژگی درجه ریسک پذیری بسیار بالاست، هم ریسک فنی هم ریسک اقتصادی 4- و چهارمین ویژگی عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی این است که خیلی کشش پذیر نیست ، اگر امروز درآمد مردم دو برابر بشود مصرف دو برابر نخواهد شد چون نمیتوانیم بیش از یک حدی مصرف یا نگهداری کنیم ، ما باید در چارچوب این چهار ویژگی به سیاست گذاری در بخش کشاورزی بپردازیم .
بنابر این ارتقاء نظام بازار که موضوع این بحث است مستلزم توجه به سازمانهای تسهیلاتی ، واسطه های عامل که به شدت میتوانند ارزش افزوده تولید کشاورزی را در زنجیره ارزشش افزایش بدهند و بخش فرآوری و تبدیلی است .
امروزه کشاورزان ما به سازمان تسهیل کننده دسترسی ندارند همچنانکه به خدمات علمی و فنی دسترسی ندارند ، دانشکده های کشاورزی و گروههای اقتصاد کشاورزی که متولی اقتصادی کردن تولید در بخش کشاورزی هستند می توانند در این تسهیلگری همراه و راهگشا باشند.
