انتشار کتاب کنترل بیولوژیک حشرات ایران، اثر دکتر جواد کریمی عضو هیأت علمی گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی توسط Springer

ساکنان فلات ایران، در طی هزاران سال، زراعت در شرایط کم و بیش کم و آب را توسعه داده و با ابداع روش های نوین مدیریت همچون ایجاد قنات ، همواره در اندیشه ارتقا بهره وری این حرفه و پیشه اصلی خود بودند. در این بین، مدیریت آفات نیز در برخی موارد با اتکا به شیوه هایی منحصر به فرد انجام می گرفت. قرار دادن ظروف آب در حاشیه مزارع، با هدف جلب سار گلو قرمز که دشمن طبیعی و عامل کنترل بیولوژیک ملخ محسوب می شود از جمله روش های مدیریت آفات با استفاده از روش های ایمن و موثر و بدون اثر جانبی روی زیست بوم محسوب می‌شده است.

در آغازین سال‌های صده جاری، تلاش برای شروع برنامه کنترل بیولوژیک کاربردی با انتقال تعدادی کفشدوزک شکارگر از فرانسه به شمال کشور، با مدیریت جلال افشار، استاد پایه گذار حشره شناسی در دانشگاه تهران، انجام گرفت. در ادامه در سال های دهه بیست و سی قرن جاری، برنامه تولید انبوه و رهاسازی زنبور Trissolcus در مناطق مرکزی کشور جهت مدیریت سن گندم، با موفقیت انجام می گرفت. در سال های بعد نیز برنامه های مرتبط با توسعه انسکتاریوم ها در کشور رشد دوچندان یافت به شکلی که امروزه، در هفت محصول مهم همچون برنج، پنبه، ذرت، گوجه فرنگی و غیره، گستره کاربرد عوامل کنترل بیولوژیک، طیفی از دشمنان طبیعی می باشد و مجموع این تلاش ها، سبب شد تا ایران، کشوری پیشرو در کنترل بیولوژیک آفات باشد.

 کتاب کنترل زیستی آفات در ایران، مروری بر مطالعات، تحقیقات و فعالیت های اجرایی کنترل بیولوژیک آفات می باشد که به مدد همکاری 32 استاد، محقق، پژوهشگر و مدیر اجرایی شاغل در دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی وابسته به سازمان تحقیقات کشاورزی از جمله موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور و بخش تولید عوامل کنترل بیولوژیک، تدوین شده است. ساختار مطالب کتاب در 4 بخش و در قالب 16 فصل تالیف شده است. در  فصل اول، با بررسی رویدادهای حشره‌شناسی (حشره‌شناسی کشاورزی و حشره‌شناسی پزشکی)، وقایع مرتبط با شروع آموزش حشره شناسی و گیاه پزشکی در کشور بحث شده و ضمن اشاره به اشخاص موثر در آغاز این فعالیت ها،تشکل های علمی حشره شناسی شامل انجمن حشره شناسی ایران، انجمن کنه شناسی و انجمن حشره شناسی پزشکی معرفی شده و به کنگره گیاه پزشکی ایران نیز پرداخته شده است. در ادامه سازمان های دخیل در تحقیقات و اجرای فعالیت های حشره شناسی شامل موسسه تحقیقات گیاه پزشکی ، سازمان حفظ نباتات و برخی مؤسسات دیگر معرفی شده و به مراکزی مرتبط همچون موسسه تحقیقات علوم دامی، شرکت سهامی کرم ابریشم، انستیتو پاستور اشاره شده است. در نهایت، ضمن شرح روند تکوین کنترل بیولوژیک در کشور، خلاصه ای از شرایط فعلی کنترل بیولوژیک به لحاظ گستره کاربرد و میزان تولید عوامل موثر ارایه شده است.

سه بخش دیگر کتاب در قالب 12 فصل به گروه های مختلف شکارگرها، پارازیتوییدها و عوامل کنترل میکروبی آفات اختصاص یافته است. کفشدوزک ها، کنه های شکارگر و بال توری ها، عناوین عوامل مورد بحث فصول بخش اول است و زنبورهای پارازیتویید، در بخش دوم کتاب به تفکیک بررسی شده اند. در بخش سوم، عوامل کنترل میکروبی آفات به تفصیل شرح داده شده و باکتری ها، قارچ ها و نماتودهای بیمارگر و انگل حشرات و در نهایت ویروس ها و گروه های همزیست حشرات، در 4 فصل آمده است.

بخش آخر کتاب به معرفی کنترل بیولوژیک گلخانه در ایران ،کنترل بیولوژیک ناقلین عوامل بیماریزای انسانی (حشره شناسی پزشکی) و چالش‌های فعلی پیش روی کنترل بیولوژیک ایران اختصاص دارد. در این بخش، ضمن تفکیک عوامل دخیل در موفقیت برنامه کنترل بیولوژیک شامل بخش اجرا، بخش تولید عوامل بیوکنترل، بخش نخبگان دانشگاه و تحقیقات و نیز زارعین و تولید کنندگان، با ارایه پیشنهادهایی، رویکردها و اقداماتی که در آینده موجب اعتلا و توسعه کنترل بیولوژیک کشور می شود تشریح شده است.

ایده انتشار این کتاب از سال 2015 و همزمان با انتشار کتابی در خصوص نماتودها در کنترل آفات در نقاط مختلف دنیا طرح شد و از همان زمان، بعد ارایه پیشنهاد به انتشارات Springer و تصویب پروپوزال، تدوین عنوان هر  فصل و بخش، انجام شد و سپس تیم نویسنده فصول از بین اساتید و پژوهشگران برجسته و تعدادی دانش آموخته دکتری شایسته، انتخاب گردید.

دکتر حسین مددی، دانشیار حشره شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، نیز در این مسیر،با مولف کتاب، همراهی و مشارکت داشتند. نگارندگان با پاسداشت یاد و نام بزرگان و تلاشگران عرصه کنترل بیولوژیک ایران زمین در صد سال اخیر،این کتاب را به زارعین و دهقانان ایران زمین تقدیم می‌شود.

شالیکار مازندرانی در حال توزیع تریکوکارت حامل زنبور پارازیتویید Trichogramma برای مهار زیستی جمعیت کرم ساقه خوار برنج